Kompendium fizika 
(kratki sadržaj učenja i istraživanja u zakonima prirode, karakteristika materije i energije)
compendium physics - kort samenvatting natuurkunde
Kurzfassung Physik 
(Lehre von unbelebten Dingen der Natur, die exakt meßbar sind) 
Compendium Physique 
(recherche des lois de la nature, les caractères du matériel et de l'énergie)

Termodinamika

Termodinamika, (grč. thérmë = toplota, dynamis = sila) 
Dio prostora fizike u kojem se istražuju toplotni transporti između različitih tijela. Odnosno fizička nauka o odnosima toplote prema mehaničkom radu, nauka koja se bavi odnosom između toplote i mehaničke energije. Nauka koja se bavi prenosom mehaničke i prirodne toplote između i preko različitih tijela.

Transport toplote
Prenos, transport i razmjena toplote kao posljedica temperaturne toplotne razlike. Može se ostvariti na tri načina: toplotnim sprovođenjem (kondukcije), strujanjem (conventie) i zračenjem.

Konvekcija
(lat. convectio = strujanje) Strujanje toplog vazduha od Zemlje u vis i njegovo mješanje sa gornjim, hladnijim vazduhom. Na Zemlji, toplotno strujanje tj. protok toplote što nastaje pod uticajem mjesnog grijanja gasa ili tekućine. Zagrijavanjem se naime gas ili tečnost izdvaja i gustoća je manja, pričemu se podiže. Konvekcijom se mogu premjestiti velike količine toplote.
Konvekcija ne igra samo važnu ulogu kod zagrijavanja kuća i kod rasporeda toplote u Zemaljskoj atmosferi, već također ima važnu ulogu kod transporta energije u vanjskim naslagama sunca. Ovaj proces velikim dijelom dešava se pomoću konvekcije.

Entropija
(grč. en- tropi = pretvaranje, entropija = sadržina pretvaranja). Veličina koja prikazuje nered u jednom sistemu. Riječ izražena u energiji-jedinica po stepenu. Jedan savršeno uređen sistem posjeduje nisku entropiju, dok neuredan sistem posjeduje visoku entropiju. U svakom od dva sistema postoji tendenca prema povećanju nereda, kao na primjer povećanje entropije ( drugi glavni zakon u termodinamiki). Ovo je fizička funkcija čija veličina služi kao mjera za vjerovatnoću datog stanja tijela ili sistema tijela.
Entropija tijela ili sistema tijela jeste količnik iz zbira povećanja unutrašnje energije i spoljašnjeg izvršnog rada pri širenju toga tjela i apsolutne temperature. Pri svakom procesu u prirodni zbir energija ostaje stalan, ali to pretvaranje energije iz jednog oblika u drugi vrši se u pravcu povećanja zbira entropija svih tijela koja učestvuju u procesu. U graničnom, zamišljenom slučaju, za povratni proces, ovaj zbir entropija ostaje nepromjenjen. U prirodi svi procesi su nepovratni, ireverzibilni. Otuda, pored principa održanja energije, u prirodi važi princip povećanja entropije. Prvi princip je nužan za objašnjenje zbivanja u prirodi, ali nije dovoljan. U tu svrhu dopunjuje ga drugi princip.

Parna naponska linija
Linija koja prikazuje vezu između pritiska jedne zasićene pare i temperature. Kod visoke temperature zavšava se u jednu kritičku tačku.

Kelvin
Jedinica mjere za temperaturu simbol (K), nazvana po engleskom fizičaru Lordu Kelvinu (Lord Kelvin i William Thompson). Na Kelvinovoj skali pada nulta tačka (0K) zajedno sa apsolutnom nultom tačkom, najniža moguća temperatura u prostoru je (-273,16°C). Dalje je temperaturna razlika od 1 Kelvina jednaka razliki od 1 °C, tako da tačka zaleđivanja vode leži kod 273,16 K, dok je tačka vrenja vode je 373,16 K. Za ove visoke temperature kojima se u astronomiji često barata, ovo u suštini ništa ne mijenja, svejedno je, temperatura data u Kelvinu ili u stepenima Celzijusa.

Kelvin ili Lardž, Vilijam
(Kelvin ili Large, William) Thompson, William; 1824-1907) Engleski fizičar. U 1892 uzvišen je u plemićki stalež. Profesor u Glazgovu (Glasgow)(1846). Njegov glavni radni teren bio je nauka o toploti. On je definirao apsolutnu toplotnu skalu (kelvinova skala); dao je opis za shvatanje pojma entropija.
Kelvinov ili Lardžov most: varijanta (Wheatstone bruge) Vatstonova mosta, pogodnog za mjerenje malih otpornika. Upotrebljavanih manje više kod otpornih termometara koji trebaju mjeriti veoma nisku temperaturu.

Kelvinova ili Lardžova-vaga; vaga pogodna za mjerenje sile rada struje. Na jednoj strani je pokretna navojnica što se nalazi unutar uticajne sfere od jedne druge čvrsto postavljene navojnice.
Kroz obadvije navojnice teče struja i ova će onda preko indukcije i sile rada djelovati jedna na drugu, čime se mjeri kontrateža.

Zatvoreni sistem
Sistem pri čemu izlazni signal ima uticaj na ulazni signal. U termodinamiki se u ograničenom smislu definira kao sistem u kojem se ne vrši izmjena mase sa vanjskim svijetom tj. izvan sistema, zračenjem.

Apsolutna nulta tačka
Nulta taeka od Kelvinove temperaturne skale. Temperatura od 0 Kelvina (0 K) jednaka je sa -273,16 °C. Ovo se uzima kao najniža moguaa temperatura u prirodi.


Termometar sa otpornicima
Termometar koji je osposobljen na promjenu otpora od jedne metalne žice pri promjeni temperature. Većinom upotrebljiv na velikom toplotnom prostoru i tačnim podacima. Poluprovodnički materijali pokazali su se vrlo dobri za mjerenja (vanjskih) niskih temperatura.
Danas imamo digitalne termometre čiji senzori su napravljeni od poluprovodnika i dosta su precizni. Treba napomenuti da  neki noviji termometri imaju ugrađenu kontrolu kalibracije što povećava tačnost mjerenja temperature..

Temperaturna skala
Objektivna i tačna skala na kojoj se pomoću mjerni instrumenata (terometara) temperatura može utvrditi i očitati. Razlikujemo samo: Celzijevu skalu, Fahrenhajdovu skalu, Kelvinovu skalu, Rankinovu skalu i Romur skalu. (Celsius, Fahrenheit, Kelvin, Rankine, Reaumur)

Daltonova toplotna skala
Toplotna skala (temperaturna skala) koja je povezana sa Kelvinovom skalom

Tripel tačka
Temperaturna tačka jedne tvari čija se tri agregatna stanja (substance, materije) čvrsto, tekuće i plinovito, istovremeno podudaraju. Tačka taljenja, linija isparavanja i sublimatna linija dolaze u ovoj tački zajedno. Za vodu je 273,007 K pri pritisku od 588 N/m2.

Džul - Joule
(J.P. Joule 1818-1889) 1. Joule- džul (J). Preinačena jedinica za energiju ili rad nazvana po istoimenom francuskom naučniku J.P.Joule. Simbol: (J)
Jedan džul je rad koji je prikazan kroz snagu od 1 Njutna (Newton) predstavljen kao početna tačka snage premještene u prostoru od 1 metra.
Vrijednost: 4,2 joule = 1 calorie (jedinica za energiju kojom se prije baratalo)
2. Jedinica elektrienog rada: količina rada izvršena kroz struju od 1 ampera u jednoj žici sa otporom od 1 Oma u 1 sekundi.


Njutn - Newton ili N, jedinica mjere za silu u međunarodnom mjernom sistemu jedinica; definisana je kao sila koja masi od 1 kg poveća brzinu za 1 m/s ; naziv je po engleskom naučniku Isaku Njutnu (1642-1727).(Isak Newton)


Podsjetnik iz prošlog gradiva:

Efektivna jačina struje
Mjera za prosječnu veličinu naizmjenične struje, istovjetna veličini od jednosmjerne struje, koja u jednom otporniku prema vremenskim jedinicama može proizvesti istu količinu toplote kao naizmjenična struja.

Jačina struje
(franc. amperage - amperaža) 1. Prirodnoslovna veličina za količinu električnog punjenja koje u jednoj sekundi prođe kroz jedanu uspravnu površinu na strujnom pravcu. Simbol: I Jedinica: A ili C/s.
2. Kod protoka tekućina ili gasova, to je količina tečnosti ili gasa koji u jednoj sekundi proteču kroz poprečnu cijev. Simbol: Q. Jedinica: kg/s.

Jednosmjerna struja
Električna struja koja periodično ne mijenja pravac kao naizmjenična struja.

Kulon (Coulomb)
Izvedena SI-jedinica za (električno) punjenje: simbol C (također A.s.(ampersekunda)) 1 kulon je količina električnog punjenja koje u jednoj sekundi proteče kroz prečnik jednog provodnika pri čemu je jačina struje jednaka 1 Amperu.

LDR otpornici, otpornici osjetljivi na svjetlost
(LDR - Light Delicate Resistosr = otpornik osjetljiv na svjetlost ili LDR- otpornik) Otpornici čija vrijednost jako opada pod uticajem svjetlosti. Sastoje se od kadmiumsulfida (cadmiumsulfide) ili od silicijuma (silicium). Upotrebljavaju se u regulacijskoj tehnici.

Ludolfov broj - broj ( pi = p = 3,141592...). ustvari broj koji označava odnos prečnika kruga prema njegovom obimu, bilježi se obično kao: = pi, što iznosi 3,141592... nazvan po matematičaru Ludolf Ceulen (ili Kelen, (1540-1610). = pi je transcedentan broj.

Naboj
(električni naboj) 
Svojstvo elementarnih čestica ili materije koja vodi do elektromagnetskog međusobnog djelovanja. Ujedno veličina: simbol ‘Q’. Dolazi u dvije pokazne forme, koje se predstavljaju kao pozitivno i negativno. Javlja se  u jedinici elementarnog naboja (naboj protona).
Dakle; naboj jednog tjela je također suma od svih prisutnih elementarnih naboja. Na makroskopskoj skali je jedinica naboja je 'kulon' (coulomb (C), koji je jednak vrijednosti sa 6,24 * 10¹⁸ puta elementarni naboj.

Otpor
1. (električni otpornik) Fizička veličina koja daje odnos među naponske razlike preko krajnjeg provodnika i struje koja protiče kroz provodnik.
Simbol: R. Jedinica (ohm = om).

2. Elektronska komponenta koja se sastoji od manje- ili više-provodnog materijala sa jednom poznatom ili željenom otpornom vrijednosti. Vrijednost otpornika većinom su date sa obojenim kodama na vanjskoj strani otpornika. Ovdje razlikujemo: ugljične otpornike, žičane navijene otpornike, variabilne odn. promjenjive otpornike, itd.

Ohm (om) - otpor struje stuba žive dugačkog 106,3 cantimetra, a poprečnog presjeka 1 mm² na 0° Celzijusa. Ime po pronalazaču George Simon Ohm (1787-1854).

Watt (Vat) - jedinica za mjerenje snage u međunarodnom sistemu jedinica, to je snaga koja za 1 sekundu izvrši rad od 1 džula i 1000 Watti čini 1 KW (kilowatt) naziv po škotskom fizičaru Džemsu Vatu (James Watt).

Wb - Weber - fizička jedinica za mjerenje magnetskog fluksa. Naziv po njemačkom fizičaru V.E.Weberu 1804-1891.

Zračenje
Transport energije kroz prostor preko elektromagnetskih talasa ili čestica. Prepoznatljivo nastankom savijanja, lomljenja i polarizacije. Ispočetka upotrebljavano za elektromagnetsko zračenje (svjetlost), kasnije također poznato u zajedništvu sa vrlo malim česticama (talasni-djelići-dualitet).

Žičani otpornici
Otpornik koji se sastoji od jedne žice, koja je predviđena sa izolirajućom košuljom i uvijena oko jednog dialektrika. Skupo i teško ga proizvoditi sa otpornom vrijednosti većom od 10 kW; prednost nad ugljičnim otpornicima je niska smetna energija (šumna energija)