stranica se redovno
dopunjava sa novim
imenima i podacima
posjetite nas ponovo
|
Lista:
Arhimed (287. p.n.e.- 212. p.n.e.)
Arhimed iz Sirakuze, navodno jedan od trojice najgenijalnijih
matematičara svih vremena, bio je vrhunac helenske matematike i
najveći fizičar starog vijeka. Rodio se 287. godine prije nove ere.
Njegov je otac bio Fidija, astronom i matematičar, jedan od onih
profesionalaca koji su bili bliži astrologiji nego matematici dok ga
filozofija uopste nije zanimala. U vrijeme Arhimedova rođenja
Fidija je bio relativno siromašan građanin, kakvih je u Sirakuzi
bilo mnogo. Medjutim njegovo siromaštvo nije bilo dugog vijeka jer
je uskoro njihov rođak Hijeron zavladao gradom.
Aleksandro Volta
(1745-1827)
Volta je napravio historijski
eksperiment, fascinirano je stavljao na gomilu ploče od srebra i
cinka, a izmedju njih tanke komade tkanine, namočene u slanu vodu,
cime je proizvodio elektricitet. Ovaj pronalazak je fundament
progresa elektriciteta nazvan,
Voltina
baterija.
- "Voltin stub", 1780
- prihvatni medijum el. energije 1800
Volt
-
jedinica za mjerenje napona struje. Dobila ime po italijanskom
fizičaru i pronalazaču: Alesandro Volta. Ova jedinica u međunarodnom
sistemu jedinica; predstavlja onaj napon na homogenom žičanom
provodniku kroz koji prolazi struja od 1 Ampera, a utrošena snaga
izmedju te dvije tačke iznosi 1 Watt.
je 1792 napisao da Galvanijevi eksperimenti daju rezultat u
proizvodnji elektriciteta i da je efekat metala na njemu samome, a
ne životinjski elektricitet.
Ampére, André Marie (1775-1836)
Francuski fizičar, ustanovitelj elektrodinamike.
iznio je pretpostavku da električna struja jednog
magnetnog polja može pobuditi (vadičep pravilo). Dao
je metodu za mjerenje jačine električne struje (ampermetar).
Po njemu je i nazvana jedinica mjere (Amper).
Amperov zakon: paralelni pravolinijski provodnici dvije istosmjerne struje međusobno se
privlače dok kroz njih protiču struje istog smjera, a protivno se
odbijaju dok kroz njih protiču struje suprotnog smjera.
Barlow Peter (1776-1862)
Engleski matematičar i optičar, pronašao je negativno
leće (lencu) u sistemu leća, kojom se tačka na teleskopu
povećava bez povećanja dužine teleskopa.
Barlov fizičar
Barlov je 1831. godine eksperimentirao punom
parom da bi pretvorio električnu snagu u mehaničku
snagu.
Bell Alexander Graham
Rodjen u Edinburgu, 3 marta 1847, njegova majka je
bila gluha te zbog toga su njegov otac i djed istraživali načine gluhonijemog govora i komunikacije.
Upravo ovo je bio uzrok da već 10 marta 1876 napravi
prototip telefona i izgovori prve historijske rijeci "Mr.
Watson, come here. I want to see you." Ovim je Bell uhvatio utrku sa njegovim kolegama
istraživačima koji su mu visili za vratom sa manje
vise istim pronalascima.
Charles Coulomb, (Šarl Kulon, 1736-1806)
Kulon - jedinica za mjerenje količine elektriciteta u
Međunarodnom sistemu jedinica; predstavlja količinu
elektriciteta koja u 1 s prođe kroz poprečni presjek
provodnika u kome jačina električne struje iznosi 1
amper; kulon je jednak jedinici ampersekunda (skr. As);
naziv po francuskom fizičaru Šarlu Kulonu.
Naboj jednog tijela također je suma od svih
prisutnih elementarnih naboja. Na makroskopskoj skali
to je jedinica naboja kulon (C), koja se poistovjećuje sa 6,24.1018 puta elementarni
naboj.
- Kulonov zakon 1785. godine.
Charles Wheatstone
- el. prekidač 1834
Dominique Argo
- 1820 elektro magnetizam (željezni štap)
Edison Thomas Alva
(1847-1934)
Thomas Alva Edison, amerikanac,
rođen 1847 u mjestu Milan, Ohajo (Ohio). Jos kao
dijete bio je veoma zainteresiran za fiziku i kemiju.
Iako je u školu išao samo tri mjeseca mnogo je učio
od njegove majke. Već u dvanaestoj godini počeo je
da radi raznoseći novine da bi mogao finansirati
njegove eksperimente. Najviše stvari koje je pronašao
bile su iz kemije i fizike, ovo mu je uspjelo radeći
dugo na probama. Navedimo neke: gramofon, žarulja,
fluoroscentna lampa, brzi telegraf, električne motore
i mnoge druge manje važne izume.
Einstein Albert
(Ajnštajn Albert, 1879-1955)
Njemačko-američki naučnik, profesor na univerzitetu u
Cirihu (Zürich (1909-1911), u Pragu (Praha)(1911-1912)
u Berlinu (1914- 1933). U 1920 postao je vanredni
Profesor na univerzitetu u Leidenu, oficijelno sve do
1946. U 1933 nakon kraće posjete Belgiji i Engleskoj
naselio se u Sjedinjenim Američkim Državama, gdje je
postao profesor u teoretskoj fizici na institutu (Advanced
Study) u Princetonu. Ajnštajn je postao naročito
poznat preko njegove posebne i opće teorije o
relativitetu, koja je formirala bazu za sve moderne
teorije oko evolucije kosmosa (svemira).
Njegova
poznata formula je E=mc2
- teorije relativiteta (1905)
- opća teorija o relativitetu (1916)
Galileo Galilei (1564-1642)
Talijanski fizičar i astronom rodjen u Pizi (Pisa). Nakon završenih
medicinskih studija posvećuje se izučavanju geometrije i Arhimedovih
djela te postaje jedan od najvećih fizičara i astronoma. Već kao
student otkrio je izohroničnost njihala, promatrajući njihanje
svijećnjaka u pisanskoj katedrali. Bio je profesor matematike u Pizi
(1589-1592), Padovi (1592-1610), a od 1610. opet u Pizi. Zalaganje
za Kopernikov sistem, koji je jedini tačan i istinit, dovelo je
Galileja u sukob s crkvenim učenjem, pa mu je odlukom Inkvizicije
1616. zabranjeno predavanje da se Zemlja okreće oko Sunca i da je
ono središte svijeta. mada je obećao da ce odustati od svog
uvjerenja, Galileo ponukan otkrićima koje je izvršio nije mogao
odustati od znanstvene istine i u svom djelu Dialogo sopra i due
massimi sistemi del mondo, tolemaico e copernicano... (Firenza,
1632.) izlaze heliocentricki sistem. Ovo je djelo crkva odmah
označila kao hereticko. Galilejeva dosljednost da iznosi i brani naučnu
istinu izazivala je oštru reakciju. U Rimu, u prostorijama
Inkvizicije, održan je proces protiv Galileja (1633.), koji je tada
bio u 70-oj godini života. U progonstvu, lišen slobode, odvojen je
od svijeta, pod stalnim nadzorom Inkvizicije, dovršio je njegovo
najveće djelo, o mehanici, koje je započeo još u padovanskomu
periodu: Discorsi e dimostrazioni matematiche intorno du nuove
scienze attenenti alla meccanica (Leiden 1638., latinsko
izdanje), kojim je udario temelje mehanici. Nakon smrti crkvene
vlasti nisu dopustile da mu se podigne nadgrobni spomenik. Tek 1737.
kada je položen u zajednički grob sa njegovim učenikom V. Vivanijem
onda mu je podignut nadgrobni spomenik.
Gauss, Carl Friedrich (1777-1855)
Njemački naučnik, profesor u Göttingenu.
Njegov radni teren je bila matematika. Postao je
poznat po njegovoj 'Disquisitiones arithmeticae' kao utemeljitelj moderne
računske teorije. Također je dao
njegov prilog u razvijanju diferencionalnih mjerenja
i ne-euklidske mjerne nauke. Zbog njegove velike
popularnosti nazivali su ga 'princ znanosti'.
Jedinica jačine magnetnog polja, Gauss
(G) nazvana je po
njemu. magnetno polje na površini Zemlje
iznosi oko 0,31 gauss.
Henry, Joseph
(1797-1878)
Američki fizičar, profesor na Princetonu (od 1932).
Njegov radni teren: elektricitet.
Konstruisao je jake elektromagnete, otkrio je razliku u
samoindukciji (1930, samo godinu prije M. Faradeya),
konstruisao elektromotor (1829), telegraf (1831), otkrio da se
električna struja na jednom određenom
odstojanju može indukovati (sa na pr. radio talasima).
Dao je svoj udio u osnivanju U.S. Weather Bureau.
Po njemu je nazvana jedinica mjere za indukciju Henry
(H), koja se dalje raščlanjuje na manje jedinice: mH,
µH, nH, pH, itd.. , kod preračunavanja induktivnosti
navojnica.
Hertz, Heinrich Rudolf (1857-1894)
Njemački fizičar. Otkrio je elektromagnetno zračenje, čije postojanje je
predviđeno jos od
Maksvela (Maxwell).
Hertz je dokazao da se svjetlost sastoji od elektromagnetnog
zračenja. Zato je po njemu i
nazvana jedinica mjere za frekvenciju, herc (Hertz =
Hz), jedan Hz je jednak broju periodičnih vibracija (treptaja)
u sekundi.
Humphrey Davy
- 1802 pronalazi električno svjetlo,
- 1813 demonstrirao je jednu kružnu lampu
napravljenu od štapića drvenog ugljena.
Marconi Guglielmo,
Italijan, inžinjer elektrotehnike i radio pionir.
Nobelova nagrada 1909. Pronalazak: bežična
telegrafija (1895). Iselio se u Veliku Britaniju i
dobio patenat za njegove pronalaske. Postavio je:
Wireless Telegraph i Signal Company op (1897),
kasnije preimenovane u Marconi's Wireless Telegraph
Company (1900). Uspostavio je prvu bežičnu vezu izmedu
Velike Britanije i Francuske (1898), isto tako izmedu
Velike Britanije i Newfoundland (Kanada).
Maxwell, James Clerk
(1831-1879) Britanski fizičar. Zaredom profesor u
Aberdeenu (1856-60), Londen (1860-65) i Cambridge (1871). Osnivač Kavendskog laboratorija (1874). Prvi je
pokazao da se krugovi na Saturnu sastoje iz zasebnih
djelića. Bio je dosta zauzet sa principima
vidljivosti boja. Pokazao je da brzina molekula u
nekom gasu pokazuju određeno cijepanje (1860, podjela
brzine od Maxwella). Skupio je radove Ampera i
Faradaya o elektricitetu i magnetizmu u jedan sistem,
koje je on sa nekoliko matematickih jednačina i
primjera opisao (Maxwellova teorema ili Maxwellovi
zakoni). Ovo je rezultiralo u jednu teoriju
elektromagnetnih pojava koje se pojavljuju u
prostoru (n.pr. svjetlost). Po njemu je nazvana jedinica za magnetni fluks,
simbol Mx (maxwel). Poistovjećuje se sa 10-8 Webera.
Michael Faraday
(1791-1867).
Mada je svako otkriĆe i pronalazak jednako vazan za
dalji naučni i tehnološki razvoj, najvažnije otkriće 1831 ipak je pripisano engleskom
fizičaru i hemičaru Majklu Faradeju.
Poznata “Faradejeva ćelija” rezultat je od opet
drugog istraživačkog projekta, za vrijeme
prikazivanja jednog magnetnog polja pomoću snažnih
linija na proširenom kontu od Faradeja 1837. godine.
Morse Samuel
(1791-1872)
- 1832 morzeov aparat (telegraf)
- 1937 usavršio el. prekidač
-1844 optičko prenošenje znakova na traku
Newton Isaac (Njutn Isak, 1642-1727)
Engleski fizičar, matematičar i astronom Isaac Newton rodio se na
u mjestu Woolsthorpe u okrugu Lincoln u Engleskoj. Srednju školu
Newton je završio u gradiću Grenthem. Kasnije se po preporuci svog
ujaka upisuje u Cambridge kao najsiromašniji student. U periodu od
1664. do 1666. godine Londonom je harala kuga pa se Newton mogao na
miru udubiti u svoje zamisli vezane za mehaniku i dinamiku i tako
postaviti temelje svom životnom djelu. Nakon sto je kuga minula
Newton se vratio u Cambridge gdje je 1669. na mjestu profesora
matematike naslijedio svog učitelja Isaka Berova (Isaaca Barrowa).
Njegovo djelo Matematički principi prirodne filozofije (Philosophiae
nautralis principa mathematica) kratko nazvano
"Principia" izmijenilo je pogled na svijet, a mnogi
znanstvenici citirali su ga kao Bibliju. Doprinio je razvoju tri naučne
discipline: fizike, matematike i astronomije.
Umro je 1727. godine u Londonu.
Njutn je postavio 3 važna fizička pravila u njegovo ime:
1. pravilo; sporost: predmeti sa velikom masom (mnogo kg) su spori.
2. pravilo; Fres=m.a : sila F
(veličina snage) koja djeluje na masu m daje masi ubrzanje a=F/M,
pri čemu F u Newton (1 newton=
otprilike snaga kojom zemlja privlači masu od 100 grama), m
u kg i a u m/s2
Fres=Suma od svih sila na masu m.
ako je: Fres=0 (podjednaka ili izjednačena snaga),
dakle onda nema ubrzanja, ili se masa kreće pravolinijski sa
konstantnom brzinom.
3. pravilo; zakon akcije= -reakcije sile
Ohm, Georg Simon
(1787-1854)
Njemački fizičar, velikim dijelom njegova života je učitelj,
tek u 1849. godine postao je profesor u Münchenu.
Ovo je značilo priznavanje njegova rada na
području elektriciteta.
Ohmov zakon: u jednom otporniku su kvocijent napona preko
otpornika i struje kroz otpornik konstantni.
Ova konstanta ima (ohmski) otpor. U formuli R=V/I
Omov Zakon 1926 godine
Oerstedt Hans
- 1819 elektro magnetizam
Oppenheimer J. Robert
Planck Max Karl Ernst Ludwig (1858-1947)
Njemački fizičar, profesor u Kielu (1885) i Berlinu (1889). U 1918 primio Nobelovu nagradu za
objašnjenje toplotnog zračenja crnog tijela (Zakon zračenja od Planka), gdje je on uzeo da pretvaranje energije
zračenja može naći mjesto samo u mnogim
manjim partiklima (kvantumska hipoteza).
Max Planck je tačno 14.12.1900. godine predstavio Njemačkom fizikalnom društvu njegov rad pod nazivom "Zur Theorie des Gesetzes der Energieverteilung im Normalspektrum" (Prema teoriji zakona raspodjele
energije u normalnom spektru) u kojem je dao objašnjenje problema
zračenja crnog tijela.
Nešto kasnije poslije toga Plank je izjavio: »to je bila čisto formalna hipoteza kojoj nisam davao nikavo posebno
značenje". Ovo je formulisalo početak kvantne mehanike. Ne ulazimo u to koliko je Plank bio svjestan konsekvenci njegova rada, ipak je njegovo
objašnjenje zračenja crnog tijela veliki i vrijedni doprinos nauci. Kvantna fizika promjenila je iz temelja nas pogled na svijet ali i nas svakodnevni
život. Plankove konstante su odnos izmedju energije zračenja i frekvencije
zračenja, simbol (h).
Razne naučne institucije u Njemačkoj nose njegovo ime, kao: Max P.-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften e.V., München.
Tesla Nikola
(1856-1943)
Genije 20_tog vijeka rodjen u Smiljanu kraj Gospića 1856 umro u
Njujorku (New York) 1943.godine. Tesla je stvarni izumitelj radija, vakumske radio
cijevi, i rentgenskog aparata. Tesla je također u
smjeni stoljeća udario fundamente radaru, neonskom- i
TL- osvjetljenju, auto bobini, i u suštini čak i
internetu kada je rekao: "ljudi ce moći da se
međusobno gledaju dok razgovaraju i razmjenjuju
poruke".
Njegovi su i principi po kojima radi daljinski
upravljač našeg televizora, visokofrekventna lampa i
vise od dvije stotine drugih patenata. Radove ovoga
giganta znanosti, medjutim, najčešće su prisvajali
drugi. Život i djelo ovoga pokradenog i pomalo čak i
kod nas zaboravljenog genija protekao je u istraživačkom
radu, čestitosti, a završio u siromaštvu i samoći.
Van Jacobi
Otkrio je 1831. godine da se Zemlja može upotrebiti kao provodnik.
Godina 1831 po svemu sudeći ima vise nego jedan
razlog da bude posebno obilježena. Ako uzmemo u obzir
da je gospodin Van Jacobi otkrio mogućnost da se Zemlja upotrijebi kao provodnik, danas ne izgleda
tako značajno, u vrijeme kad je to otkriveno bila je to prava senzacija i veoma
važno otkriće.
Weber, Wilhelm Eduard
(1804-1891) Njemački fizičar, profesor u Göttingenu
(1831-1837, smijenjen zbog političkih razloga kao
jedan od Getinske sedmorke 'Göttinger Sieben'),
Leipzig (1843-1849) i ponovo Göttingen.
Njegov radni teren: elektricitet. Radio je na sistemu
električnih jedinica. Također je sa Gaussom proučavao magnetizam
Zemlje i specifične težine.
|
